Visi Penentu Masa Depan Organisasi

Oleh Haim Hilman Abdullah

Utusan Malayisa: 13.11.2004

MUNGKIN ada pengurus yang berpendapat teori tidak sama dengan praktikal dan untuk persoalan ini penulis lebih suka mengajak semua pengurus melihat masa depan syaikatnya secara objektif berbanding menyerahkannya bulat-bulat kepada `gut feeling' atau nasib semata-mata. Di sinilah kelebihan pengurusan strategik berbanding cara pengurusan lain kerana ia menyediakan peralatan-peralatan yang cukup strategik dan praktikal untuk digunakan oleh semua pengurus di semua industri dan sektor. Dengan kata lain konsep ini boleh membantu mereka menempuh nasib yang lebih baik jika digunakan dengan betul, Insyaallah.

Persoalan pertama yang perlu diselesaikan oleh pengurus atasan (pasukan pengurusan) ialah mengenalpasti visi syarikatnya. Pada dasarnya ia boleh dibahagi kepada dua jenis iaitu umum (syarikat konglomerat) dan spesifik (unit perniagaan tunggal atau terlibat dalam satu industri sahaja) dan proses untuk mencapainya mungkin mengambil masa berpuluh-puluh tahun (20 hingga 30 tahun ataupun lebih). Tempoh masa ini sahaja boleh pengurus jadikan perantara untuk menunjukkan keseriusan syarikatnya dalam perniagaan yang diceburi kepada pemegang kepentingan.

Di sini penulis ingin berkongsi cara menghasilkan pernyataan visi yang baik yang mana ia memerlukan pengurus memahami sektor atau industri yang ingin diunggulinya sebaik mungkin terlebih dahulu. Soalan-soalan seperti; Apakah yang ingin dicapai oleh pengurus di masa hadapan? Bentuk perniagaan bagaimanakah yang ingin dijalankan? Kehendak pelanggan bagaimanakah yang ingin dipenuhkan? Kedudukan bagaimanakah dalam konteks persaingan yang ingin dicapai? adalah soalan-soalan penting yang mampu membantu pengurus mengenali perniagaannya dengan lebih jelas.

Pengurus tidak perlu gusar sekiranya pada ketika ini mereka masih belum pasti bidang pengkhususan perniagaan mereka kerana visi boleh disesuaikan untuk latar belakang perniagaan yang khusus ataupun pelbagai. Sekiranya pengurus percaya kepelbagaian industri yang diceburi itu merupakan faktor kejayaan kritikal syarikatnya maka ia boleh menggunakan visi bersifat umum dan jika sebaliknya maka visi bersifat spesifik boleh digunakan.

Kedua-dua jenis visi ini mempunyai kelebihan dan kekurangannya yang tersendiri. Kelebihan utama visi umum ialah ia memberi ruang yang luas kepada pengurus untuk menceburkan syarikatnya ke sektor atau industri baru pada bila-bila masa dan kelemahannya pula ialah syarikat mungkin tidak dapat mengeksploitasi peluang yang wujud di satu-satu sektor itu secara maksimum kerana sumber terpaksa diagih-agihkan kepada unit-unit perniagaan yang berbagai latar belakang. Manakala kelebihan visi spesifik pula ialah ia membolehkan pengurus mengeksploitasi peluang secara maksimum kerana semua sumber boleh disalurkan secara khusus untuk satu sektor itu dan kekurangannya pula ialah ia mungkin menyebabkan syarikat tidak dapat merebut peluang yang wujud di sektor atau industri lain. Apapun keadaannya pengurus boleh menukar visi syarikat dari umum kepada spesifik dan sebaliknya jika keperluan sedemikian perlu untuk menjadikan mereka lebih kompetitif.

Satu perkara yang perlu diingat oleh pengurus ialah visi tidak sepatutnya kerap ditukar ganti kerana perbuatan sedemikian boleh menghilangkan keyakinan stakeholders terhadap syarikat kerana adakala mereka membeli produk atau saham syarikat atas dasar menyokong visinya. Bertukar skop visi mungkin akan membuatkan mereka beralih ke syarikat lain. Berikut adalah contoh visi umum dan spesifik - Visi Umum - EON Berhad: Menyediakan perkhidmatan pelanggan yang cemerlang. (Sumber: Laporan Tahunan 2004) dan Visi Spesifik - Sime UEP Properties Bhd: Kami berhasrat menjadi pemaju hartanah Malaysia yang terunggul. (Sumber: Laporan Tahunan 2004)

Selain visi pengurus perlu mengenalpasti misi syarikatnya juga. Misi sering dirujuk sebagai perantara yang boleh digunakan oleh pengurus untuk menerangkan jenis perniagaan, prinsip, kepercayaan, falsafah dan tujuan kewujudan syarikat. Peter F. Drucker; Bapa Pengurusan Moden mengandaikan pernyataan misi sebagai perniagaan seseorang syarikat itu sendiri. Beliau juga percaya syarikat yang mempunyai misi mempunyai potensi yang lebih baik untuk berjaya kerana baginya misi boleh digunakan untuk memotivasi pekerja di samping memberi maklumat kepada stakeholders tentang perniagaan syarikat.

Secara amnya pengurus boleh menentukan intipati misi syarikatnya mengikut kehendaknya. Aspek-aspek seperti Pelanggan: Siapakah pelanggan syarikat? Produk atau servis: Apakah produk utama syarikat? Pasaran: Dari sudut geografinya di manakah syarikat bersaing? Falsafah: Apakah asas kepercayaan, nilai dan aspirasi syarikat? Kesedaran terhadap pekerja: Adakah pekerja merupakan aset paling berharga kepada syarikat?

Kesedaran terhadap imej awam: Adakah syarikat memberi tindakbalas kepada masalah sosial, komuniti dan persekitaran? Kesedaran terhadap kelangsungan hidup, pertumbuhan dan keuntungan: Adakah syarikat komited ke arah pertumbuhan dan kewangan yang kukuh? boleh juga dijadikan asas. Berikut adalah contoh misi umum da spesifik - Misi Umum - Kumpulan DRB Hicom: Meningkatkan unsur-unsur daya saing yang memainkan peranan penting terhadap pertumbuhan antarabangsa. (Sumber: Laporan Tahunan 2004) dan Misi Spesifik - Petronas Gas Berhad: Kami adalah sebuah entiti perniagaan. Gas adalah perniagaan kami. Tanggungjawab utama kami ialah untuk menambah nilai ke atas sumber semulajadi ini. (Sumber: Laporan Tahunan 2004)

Berikut adalah antara kelebihan yang boleh diperolehi oleh syarikat yang memiliki visi dan misi; i) Memudahkan semua lapisan pekerja memahami matlamat utama syarikat. ii) Memaklumkan kepada semua pihak yang mempunyai kepentingan secara langsung atau tidak langsung akan arah tuju syarikat. iii) Proses pengagihan sumber ke unit-unit perniagaan dan bahagian-bahagian dapat dilaksanakan dengan lebih terancang. iv) Melicinkan proses membentuk objektif, strategi dan polisi syarikatnya. Globalisasi, Kawasan Perdagangan Bebas ASEAN, Pertubuhan Perdagangan Dunia dan Kawasan Perdagangan Bebas Amerika Utara adalah antara senario yang ``memaksa'' pengurus di seluruh dunia mengurus syarikat mereka dengan lebih terancang.